Έτος έκδοσης:
2002
Τύπος Μέσου:
CD
Χορηγός:
Alfred Kärcher GmbH & Co. KG
Παραγωγή:
Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου
Εισαγωγικό σημείωμα : Δόμνα Σαμίου (2002)
Στη μνήμη του Δασκάλου μου Σίμωνα Καρά
Προλογίζοντας την παρούσα έκδοση, θα επιθυμούσα να πω λίγα λόγια για αυτό που στάθηκε αφορμή να ηχογραφηθεί η Ακολουθία του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης υπό την αιγίδα του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου, εμπλουτίζοντας έτσι τις δισκογραφικές παραγωγές του και με εκκλησιαστική βυζαντινή μουσική.
Πριν από πέντε χρόνια, παρακολούθησα για πρώτη φορά το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης την Ακολουθία του Νυμφίου στην Καπνικαρέα, σ’ αυτό το αριστούργημα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής του 11ου αιώνα. Είναι γνωστό πως εκείνο που χαρακτηρίζει την ακολουθία της μέρας αυτής είναι το τροπάριο της Κασσιανής, που προσελκύει κάθε χρόνο πλήθος πιστούς στις εκκλησίες. Αυτό το τροπάριο το διδάχτηκα πριν από πενήντα τουλάχιστον χρόνια από την αείμνηστο και μοναδικό δάσκαλο Σίμωνα Καρά. Από τότε δεν το ξανάκουσα ποτέ στην εκτέλεση που το είχα διδαχτεί, παρά μόνο στην Καπνικαρέα από τον Γιώργο Ρεμούνδο και τον χορό του, ακριβώς όπως το ήξερα, μιας και ο Γιώργος υπήρξε μαθητής του δασκάλου. Αμέσως πήρα την απόφαση να σώσουμε αυτό το μουσικό αριστούργημα, που διαρκεί περισσότερο από είκοσι λεπτά, δίνοντας έτσι την ευκαιρία και σε άλλους να το απολαύσουνε.
Το τροπάριο της Κασσιανής, που αναμφισβήτητα συγκαταλέγεται στα «μεγάλα» μαθήματα της Ψαλτικής Τέχνης, έχει δεινοπαθήσει κατά καιρούς από ορισμένους εκτελεστές που τολμούν να το αγγίξουν χωρίς σεβασμό και αιδώ. Πρότεινα λοιπόν στον Γιώργο Ρεμούνδο να το ηχογραφήσει με το χορό του, τους «Καλοφωνάρηδες», όπως και τους υπόλοιπους ύμνους του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης για λογαριασμό του Συλλόγου μας.
Ο κύριος Johannes Kärcher, Γερμανός επιχειρηματίας, εξαίρετος φιλέλληνας προσφέρθηκε να αναλάβει ένα μέρος των εξόδων αυτής της παραγωγής. Θέλω να τον ευχαριστήσω από καρδιάς.
Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συντελεστές της παραγωγής και ιδιαίτερα τον πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Μεταλληνό, καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, για το βαθυστόχαστο σχόλιο του.
Όσο για τον Γιώργο Ρεμούνδο, εύχομαι να είναι αυτή η παραγωγή η αρχή μιας μακρόχρονης συνεργασίας του με το Σύλλογο μας.
{------------------------------------------------------------}
Ο αγνώμων μαθητής και η αληθινή αγάπη : του Πρωτοπρεσβύτερου Γεώργιου Δ. Mεταλληνού
Oι ιεροί Yμνογράφοι την M. Tετάρτη βρίσκουν την ευκαιρία, με βάση το ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας, να αναλύσουν ποιητικά την αντίθεση ανάμεσα στον Iούδα, τον Mαθητή που προδίδει τον Διδάσκαλο, και ένα περιθωριακό πρόσωπο, μια γυναίκα, γνωστή ως πόρνη, που Tον γνωρίζει με τα μάτια της αληθινής αγάπης. Eίναι οι κυρίαρχες μορφές της ημέρας, που κάθε μία φανερώνει μία πλευρά της ανθρώπινης ψυχής στη σχέση της με τον Θεό. H πόρνη δείχνει την δύναμη της μετανοίας, που μεταβάλλει τον αμαρτωλό σε μέλος της ουράνιας βασιλείας, αλλά και την γνησιότητα του ανθρώπου, που έχει καθαρή καρδιά. H γυναίκα, έχοντας επίγνωση των αμαρτιών της, ταπεινωμένη και μετανοιωμένη, εγγίζει την πηγή της Xάρης, τον Xριστό, και διαισθάνεται την πορεία Tου προς τον σταυρό. Mε το μύρο Tον προετοιμάζει για την ταφή Tου. Oι Mαθητές ανυποψίαστοι δεν αντιλαμβάνονται τίποτε απο τα μεγάλα γεγονότα που πλησιάζουν. Eγκλωβισμένοι, με πρώτο τον ταμία της συντροφιάς, τον Iούδα, στις αφελεις αυταπάτες του δήθεν κοινωνισμού τους, αγανακτούν, διότι θεωρούν την πράξη της γυναίκας άσκοπη σπατάλη. Eκείνη όμως μπορεί να διακρίνει την ουσία της πραγματικότητας και να μη χάσει το «ENA» (Λουκ. 10, 42), που έχει ο άνθρωπος ανάγκη.
Aντίτυπος της Πόρνης ο Iούδας, ο αγνώμων μαθητής, που γίνεται προδότης. «Σχήματι μεν ων μαθητής, πράγματι δε παρών φονευτής», κατά τον υμνογράφο. Aποδεικνύεται έτσι, ότι ούτε έμπιστος του Xριστού ήταν, αλλ’ ούτε και φιλάνθρωπος, διότι «νοσών φιλαργυρίαν, εκέρδησε μισανθρωπίαν». Eνδιαφέρεται επίπλαστα για τους φτωχούς, αλλ’ εμπορεύεται τον θάνατο του Διδασκάλου. «Tο της φιλοπτωχίας κρύπτει προσωπείον και της πλεονεξίας ανακαλύπτει την μορφήν». O Iούδας, κατά τους αγίους μας Πατέρες, επαναλαμβάνει ιστορικά την πτώση του Aδάμ, και χάνει τον «νέο παράδεισο», την Eκκλησία.
H αντίθεση Πόρνης - Iούδα φανερώνει, ότι καμμία βεβαιότητα δεν έχουν τα ανθρώπινα. Πολλές φορές οι τίτλοι αποδεικνύονται κενοί, χωρίς αντίκρυσμα. O μόνος βέβαιος -πιστός- είναι ο Θεός. H σωτηρία μας δεν εξαρτάται από την δική μας αξία, αλλά από την αγάπη του Θεού. O Iούδας είναι η ενσάρκωση της τραγικότητας του ανθρώπου, που μένει γυμνός από Xάρη.
Σήμερα ακούεται στους Nαούς μας το γνωστό «τροπάριο της Kασσιανής», της μοναχής και οσίας, της μεγαλύτερης ποιήτριας της Pωμηοσύνης. Xωρίς να αναφέρεται το ποίημα σ’ αυτήν, με αριστουργηματικό τρόπο, περιγράφει τις σκέψεις και τα συναισθήματα της αμαρτωλής γυναίκας του Eυαγγελίου, που πλησίασε τον Xριστό κατά την διάρκεια του Δείπνου στη Bηθανία, κρατώντας το πολύτιμο μύρο, για να το αδειάσει στην Kεφαλή του Xριστού. O ύμνος αυτός, που έχει ντυθεί με μια εξίσου μεγαλειώδη μελωδία, ανάβρυσμα της ψυχής μεγάλων μελωδών της εκκλησιαστικης μουσικής παράδοσης μας, βοηθεί όλους μας να βιώσουμε το μυστήριο της καρδιάς αυτής της γυναίκας και να «μισήσουμε» την προδοσία του Iούδα.
Kαλούμεθα, έτσι, να ιεραρχήσουμε τα πράγματα της ζωής μας, χωρίς να συσκοτίζεται η αιώνια προοπτική της, με το να δίνουμε σημασία στα μικρά και ανούσια, όπως ο Iούδας, και να χάνουμε τα μεγάλα. Aυτό όμως απαιτεί άνοιγμα των οφθαλμών της ψυχής, που μόνο η συνέργεια μας με την Xάρη του Θεού εξασφαλίζει. Σ’ αυτόν τον αγώνα λοιπόν μας καλει την Mεγάλη Eβδομάδα η Oρθοδοξία.
Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Δ. Mεταλληνός (2002)
Kαθηγητής Πανεπιστημίου Aθηνών
Ήχος πλ.δ΄
Στιχ. Δικαιοσύνην μάθετε, οι ενοικούντες επί της γης.
Αλληλούια, Αλληλούια, Αληλλούια
Το Τροπάριον
Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός· και μακάριος ο δούλος, όν ευρήσει γρηγορούντα· ανάξιος δε πάλιν, όν ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθής, ίνα μη τω θανάτω παραδοθής, και της Βασιλείας έξω κλεισθής· αλλά ανάνηψον κράζουσα· Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός, διά της Θεοτόκου, ελέησον ημάς.
2.Τα Καθίσματα
03:36
3.Η γ΄ ωδή του Κανόνος μετά της Καταβασίας
03:40
4.Το Κοντάκιον, Ο Οίκος και Tο Συναξάριον της Μεγάλης Τετάρτης
02:11
5.Η η΄ ωδή του Κανόνος μετά της Καταβασίας
05:16
6.Η θ΄ ωδή του Κανόνος μετά της Καταβασίας
05:00
7.Το Εξαποστειλάριον: «Τον νυμφώνα Σου βλέπω...»
01:15
8.Οι Αίνοι: «Πάσα πνοή...», «Αινείτε αυτόν...»
09:57
9.Δόξα των Αίνων
05:54
10.Τα Στιχηρά Ιδιόμελα των Αποστίχων
06:45
11.Το Δοξαστικό των Αποστίχων, ποίημα Κασσιανής μοναχής
26:14
03:36
3.Η γ΄ ωδή του Κανόνος μετά της Καταβασίας
03:40
4.Το Κοντάκιον, Ο Οίκος και Tο Συναξάριον της Μεγάλης Τετάρτης
02:11
5.Η η΄ ωδή του Κανόνος μετά της Καταβασίας
05:16
6.Η θ΄ ωδή του Κανόνος μετά της Καταβασίας
05:00
7.Το Εξαποστειλάριον: «Τον νυμφώνα Σου βλέπω...»
01:15
8.Οι Αίνοι: «Πάσα πνοή...», «Αινείτε αυτόν...»
09:57
9.Δόξα των Αίνων
05:54
10.Τα Στιχηρά Ιδιόμελα των Αποστίχων
06:45
11.Το Δοξαστικό των Αποστίχων, ποίημα Κασσιανής μοναχής
26:14
Συντελεστές Δίσκου
Συντελεστές παραγωγής
Γιώργος Ρεμούνδος (Έρευνα, Επιλογή, Μουσική επιμέλεια),
Δόμνα Σαμίου (Διεύθυνση παραγωγής),
Τασία Παπανικολάου (Βοηθός παραγωγής)
Γιώργος Ρεμούνδος (Έρευνα, Επιλογή, Μουσική επιμέλεια),
Δόμνα Σαμίου (Διεύθυνση παραγωγής),
Τασία Παπανικολάου (Βοηθός παραγωγής)
Συντελεστές ήχου
Κ. Βλάχος (Ηχολήπτης),
Γιάννης Σκιαδάς (Επεξεργασία ήχου),
Γιάννης Χριστοδουλάτος (Επεξεργασία ήχου)
Κ. Βλάχος (Ηχολήπτης),
Γιάννης Σκιαδάς (Επεξεργασία ήχου),
Γιάννης Χριστοδουλάτος (Επεξεργασία ήχου)
Συντελεστές εντύπου
Γεώργιος Δ. Μεταλληνός (Συγγραφή κειμένων),
John Leatham (Αγγλική μετάφραση),
Γεώργιος Ηλ. Παπαδέας (Αγγλική μετάφραση),
Γεωργία Παπαγεωργίου (Επιμέλεια κειμένων),
Γιώργος Ρεμούνδος(Επιμέλεια κειμένων),
Λίκα Φλώρου (Καλλιτεχνική επιμέλεια εντύπων)Δημοσιεύσεις
Πάσχα με Δόμνα Σαμίου
Γεώργιος Δ. Μεταλληνός (Συγγραφή κειμένων),
John Leatham (Αγγλική μετάφραση),
Γεώργιος Ηλ. Παπαδέας (Αγγλική μετάφραση),
Γεωργία Παπαγεωργίου (Επιμέλεια κειμένων),
Γιώργος Ρεμούνδος(Επιμέλεια κειμένων),
Λίκα Φλώρου (Καλλιτεχνική επιμέλεια εντύπων)Δημοσιεύσεις
Πάσχα με Δόμνα Σαμίου
Η «ιέρεια» της δημοτικής παράδοσης ερμηνεύει την «Ακολουθία του Νυμφίου» και τον «Όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης» Γιάννης Αλεξίου , Εφημερίδα , Η Βραδυνή , 24 Απριλίου 2000
Πάσχα χωρίς Δόμνα Σαμίου δεν γίνεται και η «ιέρεια» της δημοτικής μας παράδοσης, αυτή τη φορά αγγίζει τη βυζαντινή παράδοση ερμηνεύοντας την «Ακολουθία του Νυμφίου» και τον «Όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης» (Το Τροπάριο της Κασσιανής), ενώ ψάλλουν «Οι Καλοφωνάρηδες», ο βυζαντινός χορός σε διδασκαλία και διεύθυνση χορού Γιώργου Ρεμούνδου. Πρόκειται για μία ακόμα ανεξάρτητη παραγωγή του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου που εδρεύει στη Νέα Σμύρνη και από το ’81 που ιδρύθηκε από την αεικίνητη ερμηνεύτρια, έχει προσφέρει ανεκτίμητα δείγματα δουλειάς στον ελληνικό πολιτισμό.
Τα δύο τροπάρια τα άκουσε στην εκκλησία της Καπνικαρέας μετά από πενήντα χρόνια, προ πενταετίας από το Γιώργο Ρεμούνδο και το χορό του. Αμέσως της έφεραν στο μυαλό τον αείμνηστο μουσικό και δάσκαλο Σίμωνα Καρά και κάτω από την ανάλογη φόρτιση άρχισε να δουλεύει την παραγωγή αυτή την οποία αφιερώνει στον δάσκαλο της, ο οποίος την είχε διδάξει το «Τροπάριο της Κασσιανής», πριν μισό αιώνα ακριβώς.
Την ιστορία αυτή, αλλά και άλλες, θυμήθηκε χθες το μεσημέρι η ίδια, στην παρουσίαση του cd της στο Μουσείο Μπενάκη, παρουσία του πατρός Γεωργίου Μεταλληνού. Είναι η πρώτη φορά που ο σύλλογος της Δόμνα Σαμίου καταπιάνεται με κάτι άλλο από την παραδοσιακή μουσική και «διασώζοντας ένα κομμάτι της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής, χωρίς να απομακρύνεται από τους στόχους του Συλλόγου και έχοντας άμεση σχέση με τα βιώματα και ακούσματα της Δόμνας». Όσο για τους «Καλοφωνάρηδες», είναι δημιούργημα του Γιώργου Ρεμούνδου, επίσης μαθητή του Σίμωνα Καρά. Πολύτιμος αρωγός στην προσπάθειά της Δόμνας Σαμίου είναι ο Γερμανός φιλέλληνας Γιοχάνες Κέρχερ, ο οποίος κάλυψε μέρος των εξόδων της δισκογραφικής παραγωγής.
Την έκδοση συνοδεύει δίγλωσσο ελληνο-αγγλικό βιβλιαράκι, το οποίο περιλαμβάνει όλους τους ύμνους και ένα βαθυστόχαστο κείμενο του πατρός Γεωργίου Μεταλληνού, καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος χαρακτηρίζει την Κασσιανή «ως τη μεγαλύτερη ποιήτρια της Ρωμιοσύνης». Η μετάφραση στην αγγλική γλώσσα έχει γίνει από τον πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Παπαδέα, που ζει και διακονεί στη Φλόριντα.
Ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου, έργο και φροντίδα της ίδιας αλλά και ανθρώπων που στηρίζουν το έργο της, ιδρύθηκε το 1981, έπειτα από πιέσεις φίλων της και περιλαμβάνει σας αρχές του καταστατικού του, μεταξύ των άλλων, την υποχρέωση για εκδόσεις δίσκων με παραδοσιακή μουσική. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ο σύλλογος καταπιάνεται με κάτι άλλο από την παραδοσιακή μουσική, βρίσκεται όμως, έτσι κι αλλιώς, μέσα στον ευρύ χώρο της παράδοσης. Η νέα παραγωγή, που μόλις κυκλοφόρησε, διασώζει ένα κομμάτι της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής και συγκεκριμένα καταγράφει ολόκληρη την «Ακολουθία του Νυμφίου». Εκτελεστής αυτής της πρωτοβουλίας είναι ο Γιώργος Ρεμούνδος, μαθητής του Σίμωνα Καρά - όπως και η κυρία Δόμνα Σαμίου - στον οποίο μάλιστα είναι αφιερωμένος ο δίσκος, καθώς ο μαθητής του κάνει πιστή εκτέλεση της διδασκαλίας του μεγάλου δασκάλου της βυζαντινής μουσικής. Ο Γιώργος Ρεμούνδος ως πρωτοψάλτης στον Ιερό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου Καπνικαρέας πλαισιώνεται από τον πρότυπο βυζαντινό χορό, τους «Καλοφωνάρηδες».
Πόσο μεγάλη πρέπει να είναι η χαρά και η ικανοποίηση να έχετε συνδέσει το όνομα σας με το παραδοσιακό τραγούδι;
Νιώθω χαρά και ευθύνη. Όσο για το όνομά μου, αυτό οφείλεται στην εποχή, στις συνθήκες και στον Διονύση Σαββόπουλο. Μετά τη Χούντα άρχισε η ίδρυση των πολιτιστικών συλλόγων από νέους ανθρώπους και με καλούσαν να τραγουδήσω. Με πρωτογνώρισαν το '71 οι φοιτητές από τον Διονύση Σαββόπουλο στο Ροντέο (σσ. Συναυλίες στο Ροντέο) και με καλούσαν στο πανεπιστήμιο και στα αμφιθέατρα. Το Δημοτικό εκείνα τα χρόνια είχε συνδεθεί με τη Χούντα και δεν ήθελαν να το ακούσουν. Όμως μετά από αυτές τις εμφανίσεις άρχισε η στροφή προς την παράδοση. Προσπάθησα να διορθώσω τη δυσάρεστη κατάσταση εναντίον του δημοτικού τραγουδιού και πήγαινα σε διάφορες εκδηλώσεις. Δεν προλάβαινα να τρέχω από χωρίου εις χωρίον. Στη συνέχεια άρχισαν να καλούν τον Αηδονίδη, τον Χαλκιά, τον Μόσχο και άπλωσε το πράγμα.
Χρόνια πολλά τραγουδώντας και συλλέγοντας μουσική και τραγούδια. Αυτό το οδοιπορικό οδήγησε και στην απόφαση να ασχοληθεί ο σύλλογος και με την έκδοση δίσκων;
Αυτό αλλά και η ανάγκη να ξεφύγουμε -εμείς οι φτωχοί συγγενείς του δημοτικού τραγουδιού- από τον έλεγχο των εταιρειών δίσκων, που έκαναν ό,τι τους άρεσε. Έτσι μέσα στο καταστατικό του συλλόγου έβαλα τον όρο να κυκλοφορούμε δίσκους από το τεράστιο υλικό που έχω. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τεράστια πειρατεία με τα νέα μηχανήματα και το ιντερνετ. Βέβαια σκέφτομαι πως αν είναι να διαδίδονται τα δημοτικά μας τραγούδια, χαλάλι.
Τι είδους παραγωγές, λοιπόν, είναι αυτές που παρουσιάζει σύλλογος;
Ξεκινήσαμε δύο τρία χρόνια μετά την ίδρυση του συλλόγου τις ανεξάρτητες παραγωγές και προσπαθούμε με κάθε τρόπο να κάνουμε την καλύτερη δουλειά, τόσο μουσικά και στην παρουσίαση. Μεταφράζονται οι στίχοι στα αγγλικά - η συναυλία στο Μέγαρο μεταφράστηκε και γαλλικά. Έως τώρα έχουμε εκδώσει έξι δίσκους σε διαφορετικές θεματικές ενότητες. Εκδώσαμε τα Μικρασιάτικα, γιατί δεν πρέπει να χαθούν. Μετά της Ξενιτιάς, τα Αποκριάτικα(στον κύκλο του χρόνου), τον δίσκο Κανελλόριζα (με καρσιλαμάδες και καλαματιανά), μετά ένα διπλό cd μετά Πασχαλιάτικα και τέλος το αφιέρωμα που μου έγινε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (σσ. Η Δόμνα Σαμίου στο Μέγαρο Μουσικής). Όλοι οι δίσκοι συνοδεύονται από ένθετο βιβλιαράκι και φωτογραφικό υλικό, με κείμενα για το θέμα. Αυτή την περίοδο ετοιμάζω ένα διπλό CD με τα τραγούδια της Κυρά θάλασσας.
Πώς «παραστρατήσατε» και από το δρόμο του δημοτικού βρεθήκατε στο δρόμο της βυζαντινής μουσικής;
Πριν μερικά χρόνια, όσους φίλους ρωτούσα πού θα πάνε τη Μεγάλη Τρίτη, μου έλεγαν στην Καπνικαρέα. Αναρωτήθηκα τι είναι εκεί. Πρέπει βέβαια να πω ότι το τροπάριο της Κασσιανής και ης άλλες ακολουθίες ο Δάσκαλος (Ο Σίμων Καράς) τις δίδασκε στο σπίτι του, που ήταν μαζί και σχολείο στην οδό Λέκα-τώρα είναι υποσταθμός της ΔΕΗ. Είχε έναν φίλο γέρο παπά με τον οποίο κάναμε όλες αυτές τις ακολουθίες. Και π σπουδαίο κομμάτια αυτό το τροπάριο, σε μελοποίηση του Πέτρου Λαμπαδαρίου πάνω στο θαυμάσιο ποίημα της Κασσιανής, «της μεγαλύτερης ποιήτριας της Ρωμιοσύνης» όπως λέει ο πατέρας Μεταλληνός. Θυμάμαι, λοιπόν, καλά τη διδασκαλία γιατί με έβαζε μαζί με τους άντρες να το τραγουδάω. Από τότε δεν το άκουσα σε καμία εκκλησία όπως το έλεγε ο δάσκαλος. Πήγα, λοιπόν, στην Καπνικαρέα, έκατσα πίσω-πίσω και άκουγα την ψαλμωδία. Μπα, λέω, αυτό είναι όπως το γνωρίζω. Σηκώνομαι όρθια και βλέπω τον Γιώργο Ρεμούνδο, μαθητή του δάσκαλου. Πήγα μια δυο χρονιές και τελικά πρότεινα στον Γιώργο να το βγάλουμε σε δίσκο, να το σώσουμε να το γνωρίσουν και οι επόμενες γενιές.
Με τι οικονομικά εφόδια κατορθώσατε να εκδώσετε αυτό το CD;
Την οικονομική ευθύνη ανέλαβε ο σύλλογος -γύρω στα 12 εκατομμύρια- με μια μικρή ακόμα βοήθεια από ένα Γερμανό φιλέλληνα. Και είναι ενδιαφέρον πώς γνωριστήκαμε με τον σπουδαίο αυτόν άνθρωπο. Κάποια ημέρα με πήρε τηλέφωνο, μου συστήθηκε Γιοχάνες Κέρχερ και είπε ότι θέλει να βοηθήσει. Σκέφτηκα ότι κάποιος μπελάς είναι. Όμως τελικά αποδείχτηκε ότι θέλει να γίνει χορηγός των προσπαθειών του συλλόγου μας. Τον ενημερώσαμε για το CD αυτό και μας πρόσφερε 3,5 εκατομμύρια. Είδες που γίνονται θαύματα!
Καλοί οι ευεργέτες και οι χορηγοί, όμως η τέχνη και κυρίως η παραδοσιακή τέχνη απαιτεί χρήματα και υποστήριξη κρατική. Αυτή υπάρχει και πώς εκφράζεται;
Η αδιαφορία του κράτους γενικώς προς το δημοτικό τραγούδι είναι εντυπωσιακή. Η περιφρόνηση, θα πρέπει να πω. Δηλαδή περιφρονούν έναν λαό ολόκληρο. Κάποιοι με ρωτάνε: «Σε κάλεσε η Αθήνα 2004 για τους Ολυμπιακούς;» Φυσικά, όχι. Άλλοι υποστηρίζουν ότι έχω την αναγνώρισή μου, το χρυσό σταυρό του τάγματος του φοίνικος από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλο. Όλα καλά. Όμως για μένα πάνω από όλα υπάρχει η δουλειά μου και το υλικό που έχω συλλέξει και το οποίο έχω παραδώσει στον σύλλογο. Για μένα σημασία έχει με κάθε τρόπο να διατηρήσω την παραδοσιακή μας μουσική.
Φοβάστε ότι κινδυνεύει να χαθεί ή να μπει στο περιθώριο;
Πιστεύω ότι το υπουργείο Παιδείας με τα μουσικά Γυμνάσια έχει βοηθήσει τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν βέβαια οι κίνδυνοι από τις μόδες. Για παράδειγμα υπάρχει μια στροφή προς τα θαλασσινά, που τα ταυτίζουν με τα νησιώτικα, και τα μικρασιάτικα τραγούδια και φοβάμαι μήπως, έτσι, παραμεληθεί η μουσική της Στερεάς Ελλάδας. Δεν ακούς εύκολα τσάμικο , και κλέφτικο ή τα τραγούδια της τάβλας.
http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.albums&id=25
Πάσχα χωρίς Δόμνα Σαμίου δεν γίνεται και η «ιέρεια» της δημοτικής μας παράδοσης, αυτή τη φορά αγγίζει τη βυζαντινή παράδοση ερμηνεύοντας την «Ακολουθία του Νυμφίου» και τον «Όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης» (Το Τροπάριο της Κασσιανής), ενώ ψάλλουν «Οι Καλοφωνάρηδες», ο βυζαντινός χορός σε διδασκαλία και διεύθυνση χορού Γιώργου Ρεμούνδου. Πρόκειται για μία ακόμα ανεξάρτητη παραγωγή του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου που εδρεύει στη Νέα Σμύρνη και από το ’81 που ιδρύθηκε από την αεικίνητη ερμηνεύτρια, έχει προσφέρει ανεκτίμητα δείγματα δουλειάς στον ελληνικό πολιτισμό.
Τα δύο τροπάρια τα άκουσε στην εκκλησία της Καπνικαρέας μετά από πενήντα χρόνια, προ πενταετίας από το Γιώργο Ρεμούνδο και το χορό του. Αμέσως της έφεραν στο μυαλό τον αείμνηστο μουσικό και δάσκαλο Σίμωνα Καρά και κάτω από την ανάλογη φόρτιση άρχισε να δουλεύει την παραγωγή αυτή την οποία αφιερώνει στον δάσκαλο της, ο οποίος την είχε διδάξει το «Τροπάριο της Κασσιανής», πριν μισό αιώνα ακριβώς.
Την ιστορία αυτή, αλλά και άλλες, θυμήθηκε χθες το μεσημέρι η ίδια, στην παρουσίαση του cd της στο Μουσείο Μπενάκη, παρουσία του πατρός Γεωργίου Μεταλληνού. Είναι η πρώτη φορά που ο σύλλογος της Δόμνα Σαμίου καταπιάνεται με κάτι άλλο από την παραδοσιακή μουσική και «διασώζοντας ένα κομμάτι της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής, χωρίς να απομακρύνεται από τους στόχους του Συλλόγου και έχοντας άμεση σχέση με τα βιώματα και ακούσματα της Δόμνας». Όσο για τους «Καλοφωνάρηδες», είναι δημιούργημα του Γιώργου Ρεμούνδου, επίσης μαθητή του Σίμωνα Καρά. Πολύτιμος αρωγός στην προσπάθειά της Δόμνας Σαμίου είναι ο Γερμανός φιλέλληνας Γιοχάνες Κέρχερ, ο οποίος κάλυψε μέρος των εξόδων της δισκογραφικής παραγωγής.
Την έκδοση συνοδεύει δίγλωσσο ελληνο-αγγλικό βιβλιαράκι, το οποίο περιλαμβάνει όλους τους ύμνους και ένα βαθυστόχαστο κείμενο του πατρός Γεωργίου Μεταλληνού, καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος χαρακτηρίζει την Κασσιανή «ως τη μεγαλύτερη ποιήτρια της Ρωμιοσύνης». Η μετάφραση στην αγγλική γλώσσα έχει γίνει από τον πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Παπαδέα, που ζει και διακονεί στη Φλόριντα.
{------------------------------------------------------------}
Αγώνας 30 χρόνων για το δημοτικό τραγούδι...Συνέντευξη με αφορμή την έκδοση του δίσκου «Η Ακολουθία του Νυμφίου»Συνέντευξη , Τέα Βασιλειάδου , Εφημερίδα , Ημερησία , 3 Μαΐου 2002Ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου, έργο και φροντίδα της ίδιας αλλά και ανθρώπων που στηρίζουν το έργο της, ιδρύθηκε το 1981, έπειτα από πιέσεις φίλων της και περιλαμβάνει σας αρχές του καταστατικού του, μεταξύ των άλλων, την υποχρέωση για εκδόσεις δίσκων με παραδοσιακή μουσική. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ο σύλλογος καταπιάνεται με κάτι άλλο από την παραδοσιακή μουσική, βρίσκεται όμως, έτσι κι αλλιώς, μέσα στον ευρύ χώρο της παράδοσης. Η νέα παραγωγή, που μόλις κυκλοφόρησε, διασώζει ένα κομμάτι της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής και συγκεκριμένα καταγράφει ολόκληρη την «Ακολουθία του Νυμφίου». Εκτελεστής αυτής της πρωτοβουλίας είναι ο Γιώργος Ρεμούνδος, μαθητής του Σίμωνα Καρά - όπως και η κυρία Δόμνα Σαμίου - στον οποίο μάλιστα είναι αφιερωμένος ο δίσκος, καθώς ο μαθητής του κάνει πιστή εκτέλεση της διδασκαλίας του μεγάλου δασκάλου της βυζαντινής μουσικής. Ο Γιώργος Ρεμούνδος ως πρωτοψάλτης στον Ιερό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου Καπνικαρέας πλαισιώνεται από τον πρότυπο βυζαντινό χορό, τους «Καλοφωνάρηδες».
Πόσο μεγάλη πρέπει να είναι η χαρά και η ικανοποίηση να έχετε συνδέσει το όνομα σας με το παραδοσιακό τραγούδι;
Νιώθω χαρά και ευθύνη. Όσο για το όνομά μου, αυτό οφείλεται στην εποχή, στις συνθήκες και στον Διονύση Σαββόπουλο. Μετά τη Χούντα άρχισε η ίδρυση των πολιτιστικών συλλόγων από νέους ανθρώπους και με καλούσαν να τραγουδήσω. Με πρωτογνώρισαν το '71 οι φοιτητές από τον Διονύση Σαββόπουλο στο Ροντέο (σσ. Συναυλίες στο Ροντέο) και με καλούσαν στο πανεπιστήμιο και στα αμφιθέατρα. Το Δημοτικό εκείνα τα χρόνια είχε συνδεθεί με τη Χούντα και δεν ήθελαν να το ακούσουν. Όμως μετά από αυτές τις εμφανίσεις άρχισε η στροφή προς την παράδοση. Προσπάθησα να διορθώσω τη δυσάρεστη κατάσταση εναντίον του δημοτικού τραγουδιού και πήγαινα σε διάφορες εκδηλώσεις. Δεν προλάβαινα να τρέχω από χωρίου εις χωρίον. Στη συνέχεια άρχισαν να καλούν τον Αηδονίδη, τον Χαλκιά, τον Μόσχο και άπλωσε το πράγμα.
Χρόνια πολλά τραγουδώντας και συλλέγοντας μουσική και τραγούδια. Αυτό το οδοιπορικό οδήγησε και στην απόφαση να ασχοληθεί ο σύλλογος και με την έκδοση δίσκων;
Αυτό αλλά και η ανάγκη να ξεφύγουμε -εμείς οι φτωχοί συγγενείς του δημοτικού τραγουδιού- από τον έλεγχο των εταιρειών δίσκων, που έκαναν ό,τι τους άρεσε. Έτσι μέσα στο καταστατικό του συλλόγου έβαλα τον όρο να κυκλοφορούμε δίσκους από το τεράστιο υλικό που έχω. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τεράστια πειρατεία με τα νέα μηχανήματα και το ιντερνετ. Βέβαια σκέφτομαι πως αν είναι να διαδίδονται τα δημοτικά μας τραγούδια, χαλάλι.
Τι είδους παραγωγές, λοιπόν, είναι αυτές που παρουσιάζει σύλλογος;
Ξεκινήσαμε δύο τρία χρόνια μετά την ίδρυση του συλλόγου τις ανεξάρτητες παραγωγές και προσπαθούμε με κάθε τρόπο να κάνουμε την καλύτερη δουλειά, τόσο μουσικά και στην παρουσίαση. Μεταφράζονται οι στίχοι στα αγγλικά - η συναυλία στο Μέγαρο μεταφράστηκε και γαλλικά. Έως τώρα έχουμε εκδώσει έξι δίσκους σε διαφορετικές θεματικές ενότητες. Εκδώσαμε τα Μικρασιάτικα, γιατί δεν πρέπει να χαθούν. Μετά της Ξενιτιάς, τα Αποκριάτικα(στον κύκλο του χρόνου), τον δίσκο Κανελλόριζα (με καρσιλαμάδες και καλαματιανά), μετά ένα διπλό cd μετά Πασχαλιάτικα και τέλος το αφιέρωμα που μου έγινε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (σσ. Η Δόμνα Σαμίου στο Μέγαρο Μουσικής). Όλοι οι δίσκοι συνοδεύονται από ένθετο βιβλιαράκι και φωτογραφικό υλικό, με κείμενα για το θέμα. Αυτή την περίοδο ετοιμάζω ένα διπλό CD με τα τραγούδια της Κυρά θάλασσας.
Πώς «παραστρατήσατε» και από το δρόμο του δημοτικού βρεθήκατε στο δρόμο της βυζαντινής μουσικής;
Πριν μερικά χρόνια, όσους φίλους ρωτούσα πού θα πάνε τη Μεγάλη Τρίτη, μου έλεγαν στην Καπνικαρέα. Αναρωτήθηκα τι είναι εκεί. Πρέπει βέβαια να πω ότι το τροπάριο της Κασσιανής και ης άλλες ακολουθίες ο Δάσκαλος (Ο Σίμων Καράς) τις δίδασκε στο σπίτι του, που ήταν μαζί και σχολείο στην οδό Λέκα-τώρα είναι υποσταθμός της ΔΕΗ. Είχε έναν φίλο γέρο παπά με τον οποίο κάναμε όλες αυτές τις ακολουθίες. Και π σπουδαίο κομμάτια αυτό το τροπάριο, σε μελοποίηση του Πέτρου Λαμπαδαρίου πάνω στο θαυμάσιο ποίημα της Κασσιανής, «της μεγαλύτερης ποιήτριας της Ρωμιοσύνης» όπως λέει ο πατέρας Μεταλληνός. Θυμάμαι, λοιπόν, καλά τη διδασκαλία γιατί με έβαζε μαζί με τους άντρες να το τραγουδάω. Από τότε δεν το άκουσα σε καμία εκκλησία όπως το έλεγε ο δάσκαλος. Πήγα, λοιπόν, στην Καπνικαρέα, έκατσα πίσω-πίσω και άκουγα την ψαλμωδία. Μπα, λέω, αυτό είναι όπως το γνωρίζω. Σηκώνομαι όρθια και βλέπω τον Γιώργο Ρεμούνδο, μαθητή του δάσκαλου. Πήγα μια δυο χρονιές και τελικά πρότεινα στον Γιώργο να το βγάλουμε σε δίσκο, να το σώσουμε να το γνωρίσουν και οι επόμενες γενιές.
Με τι οικονομικά εφόδια κατορθώσατε να εκδώσετε αυτό το CD;
Την οικονομική ευθύνη ανέλαβε ο σύλλογος -γύρω στα 12 εκατομμύρια- με μια μικρή ακόμα βοήθεια από ένα Γερμανό φιλέλληνα. Και είναι ενδιαφέρον πώς γνωριστήκαμε με τον σπουδαίο αυτόν άνθρωπο. Κάποια ημέρα με πήρε τηλέφωνο, μου συστήθηκε Γιοχάνες Κέρχερ και είπε ότι θέλει να βοηθήσει. Σκέφτηκα ότι κάποιος μπελάς είναι. Όμως τελικά αποδείχτηκε ότι θέλει να γίνει χορηγός των προσπαθειών του συλλόγου μας. Τον ενημερώσαμε για το CD αυτό και μας πρόσφερε 3,5 εκατομμύρια. Είδες που γίνονται θαύματα!
Καλοί οι ευεργέτες και οι χορηγοί, όμως η τέχνη και κυρίως η παραδοσιακή τέχνη απαιτεί χρήματα και υποστήριξη κρατική. Αυτή υπάρχει και πώς εκφράζεται;
Η αδιαφορία του κράτους γενικώς προς το δημοτικό τραγούδι είναι εντυπωσιακή. Η περιφρόνηση, θα πρέπει να πω. Δηλαδή περιφρονούν έναν λαό ολόκληρο. Κάποιοι με ρωτάνε: «Σε κάλεσε η Αθήνα 2004 για τους Ολυμπιακούς;» Φυσικά, όχι. Άλλοι υποστηρίζουν ότι έχω την αναγνώρισή μου, το χρυσό σταυρό του τάγματος του φοίνικος από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλο. Όλα καλά. Όμως για μένα πάνω από όλα υπάρχει η δουλειά μου και το υλικό που έχω συλλέξει και το οποίο έχω παραδώσει στον σύλλογο. Για μένα σημασία έχει με κάθε τρόπο να διατηρήσω την παραδοσιακή μας μουσική.
Φοβάστε ότι κινδυνεύει να χαθεί ή να μπει στο περιθώριο;
Πιστεύω ότι το υπουργείο Παιδείας με τα μουσικά Γυμνάσια έχει βοηθήσει τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν βέβαια οι κίνδυνοι από τις μόδες. Για παράδειγμα υπάρχει μια στροφή προς τα θαλασσινά, που τα ταυτίζουν με τα νησιώτικα, και τα μικρασιάτικα τραγούδια και φοβάμαι μήπως, έτσι, παραμεληθεί η μουσική της Στερεάς Ελλάδας. Δεν ακούς εύκολα τσάμικο , και κλέφτικο ή τα τραγούδια της τάβλας.
http://www.domnasamiou.gr/?i=portal.el.albums&id=25
